Onderzoeksmethoden
Voor de schoolontwikkel heb ik op verschillende manieren gewerkt. Er is veel onderzoek geweest naar verschillende instellingen en bij een andere Sterrenschool in Apeldoorn.
Voor dit onderzoek zijn er verschillende praktijk momenten geweest. Ik heb een enquete uitgevoerd, interviews gehad en uiteraard op verschillende manieren geobserveerd.
In het onderstaande stuk laat ik zien waarom en op welke manier ik deze onderzoeksmethoden heb gebruikt.
Tijdens mijn onderzoek heb ik gebruik gemaakt van verschillende onderzoeksinstrumenten. Ik heb gebruik gemaakt van interviews, enquêtes en observaties. In het eerste stadium van het onderzoek ben ik gaan kijken naar de begin situatie op de school, in dit stadium heb ik onder alle leerkrachten een enquête afgenomen. Deze enquête is dus voor alle leerkracht het zelfde en is het voor mij makkelijk om snel te kijken hoe de leerkrachten staan tegenover de schoolontwikkeling. Het eerst
stadium van mijn onderzoek is dus gebaseerd op een enquête die ik heb afgenomen. Nadat ik deze enquête heb afgenomen, ben ik bij de ib’ er en directeur op gesprek geweest voor een interview. Er zijn verschillende onderzoeken gedaan naar het nut van een interview. Op deze manier ben ik terecht gekomen op een website van de onderzoeksmethoden. Roos en Vos (2005) schrijven in dit artikel dat bij een interview de antwoorden die verkregen zijn altijd subjectief zijn. Dat wil zeggen dat er een vertekening is van de ondervraagde en het nooit letterlijk zo hoeft te zijn wat hij antwoord. Antwoorden van interviewvragen
zijn dus altijd verwoordingen van cognities, dat wil zeggen ken-inhouden van personen. Zij geven aan dat er verschillende situaties zijn waarop een interview gehouden kan worden. Dit kan bij de vormgeving van verschillende situaties, de verwoordingen van cognities en het vastleggen van antwoorden. Roos en Vos (2005) geven aan dat het makkelijker is om onverwachte informatie aan het licht te brengen en dieper op de gegeven antwoorden in te gaan. Het interview kan ook in de behoefte van zowel onderzoekers als respondenten voldoen om een menselijke en sociaal aspect aan de ontdekking van informatie toe te voegen. Bij het interview die ik heb laten plaats vinden in het eerste stadium van het onderzoek is een
verdiepingsinterview. Dit interview betekent meteen dat er dieper op de theorie wordt in gegaan en dat er dieper gekeken wordt naar de vragen vanuit de enquête. Deze stappen zijn bewust genomen en hebben bewust plaatsgevonden op school met de directeur en ib’ er. Aan de hand van deze interviews ben ik begonnen met de schoolontwikkeling en hebben we de eerste activiteit uitgevoerd.
Nadat deze activiteit is geweest ben ik deze activiteit gaan terugkoppelen en gaan bekijken wat ging er goed en wat kan er nog beter gaan. Sommige dingen kon ik zelf invullen maar sommige dingen moest ik opnieuw onderzoeken en bekijken. Dit heb ik onder andere gedaan door een praktijk onderzoek op de Sterrenschool in Apeldoorn en bij voorschoolse instellingen. Dit praktijk onderzoek is vooral gebaseerd op observeren en een interview. Dit interview is zeker van belang geweest tijdens het onderzoek. Het is duidelijk een informatie verzamelend interview. Ik heb geprobeerd zoveel mogelijk informatie proberen te krijgen vanuit dit interview. Roos en Vos (2005) geven aan dat er twee soorten interviews zijn: het gerichte interview en het ongerichte interview. Bij het interview die heb ik gehad op de Sterrenschool in Apeldoorn is duidelijk te zien
dat het gaat om een gericht interview. Roos en Vos (2005) geven duidelijk aan wat een gericht interview is. Gericht interview is een interview dat vooral wordt geleid door de interviewer en een bepaald doel heeft. Deze aanpak zal vooral toegepast worden bij het informatie verzamelend selectie interview. Tijdens dit praktijkonderzoek heb ik bij verschillende instellingen
geobserveerd. Bij observaties bestaan er ook twee soorten observaties. Gerichte- en open observaties.
Gerichte observatie: hier worden op voorhand duidelijke keuzes gemaakt. Men kan er bijvoorbeeld voor opteren om tijdens een bepaalde les één specifieke handeling ,vaardigheid of competentie te observeren (bijvoorbeeld het bekijken van het leerproces van een leerling) aan de hand van een voorgedrukt registratieformulier met indicatoren of criteria.
Open observatie: in deze vorm van observatie worden op voorhand geen keuzes gemaakt en wordt alles geobserveerd (en geregistreerd) in functie van wat men er verderop in het leerproces mee kan doen (bijvoorbeeld een inval of een oplossing van een leerling van wie men het niet verwacht). Observeren is een evaluatievorm die zich perfect leent voor permanente evaluatie. Het is belangrijk dat datgene dat werd geobserveerd op de een of andere manier wordt geregistreerd. Zo niet is men in strijd met de regels van betrouwbaarheid en objectiviteit.
Observeren is bij uitstek geschikt voor de evaluatie van processen en dan vooral die processen waarin leerlingen zich zichtbaar kunnen ontplooien en activiteiten ontwikkelen (bv. de observatie van samenwerkingsvaardigheden bij een groepswerk) of competenties opbouwen (bv. de observatie van zelfredzaamheid bij de individuele uitvoering van een
praktijkopdracht). Bij de voorschoolse instellingen heb ik een gerichte observatie gehad en bij de Sterrenschool heb ik een open observatie gehad en daarbij werd alles eigen geobserveerd. Alles was nieuw en er werd nadrukkelijk naar al deze vernieuwingsdingen gekeken.